ผู้มีศีลงาม ธรรมงาม ปัญญางาม ในธรรมวินัยนี้ เป็นอย่างไร
- Mahavana Dhutanka
- Sep 20, 2022
- 1 min read
Updated: Dec 23, 2022
#ธุดงคสถานมหาวัน #ธรรมะจากป่าใหญ่
พระสูตรนี้ พระผู้มีพระภาค ตรัสไว้แล้ว พระสูตรนี้ พระอรหันต์ กล่าวไว้แล้ว
ข้าพเจ้าได้สดับมาอย่างนี้
"ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้มีศีลงาม มีธรรมงาม และมีปัญญางาม เราจึงเรียกว่า เป็นพระอรหันต์แท้จริง อยู่จบพรหมจรรย์ เป็นบุรุษผู้สูงสุด" ในธรรมวินัยนี้
ผู้มีศีลงาม เป็นอย่างไร
ภิกษุในธรรมวินัยเป็นผู้มีศีล สำรวมด้วยการสังวรในปาติโมกข์ เพียบพร้อมด้วยอาจาระและโคจะระอยู่ มีปกติเห็นภัยในโทษแม้เพียงเล็กน้อย สมาทานศึกษาในสิกขาบททั้งหลาย ภิกษุชื่อว่า เป็นผู้มีศีลงาม ด้วยอาการดังนี้
ผู้มีธรรมงาม เป็นอย่างไร
ภิกษุในธรรมวินัยนี้ เป็นผู้หมั่นประกอบความเพียรติดต่อกันด้วยการเจริญโพธิปักขิยธรรม ๓๗ ประการอยู่เสมอ ภิกษุชื่อว่าเป็นผู้มีธรรมงามอย่างนี้แล เป็นผู้มีศีลงาม มีธรรมงาม ด้วยอาการดังนี้
ผู้มีปัญญางาม เป็นอย่างไร
ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ทำให้แจ้งซึ่งเจโตวิมุตติ ปัญญาวิมุตติอันไม่มีอาสวะ เพราะอาสวะสิ้นไปด้วยปัญญาอันยิ่งเอง เข้าถึงอยู่ในปัจจุบัน ภิกษุชื่อว่าเป็นผู้มีปัญญางาม อย่างนี้แล
พระพุทธเจ้าตรัสเนื้อความดังนี้แล้ว จึงตรัสคาถาประพันธ์ต่อไปอีกว่า...
พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทุกพระองค์ ตรัสเรียกภิกษุผู้ไม่มีความชั่วทางกาย วาจา ใจ มีหิริ (ความอายชั่ว) ครองใจนั้นว่า เป็นผู้มีศีลงาม ตรัสเรียกภิกษุผู้บำเพ็ญโพธิปักขิยธรรม ๓๗ ประการ มาแล้วเป็นอย่างดี ไม่มีกิเลสเป็นเครื่องฟูใจนั้นว่า เป็นผู้มีธรรมงาม ตรัสเรียกภิกษุผู้รู้แจ้งความสิ้นทุกข์ของตนในอัตภาพนี้เท่านั้น ผู้หาอาสวะมิได้นั้นว่า เป็นผู้มีปัญญางาม ตรัสเรียกภิกษุผู้สมบูรณ์ด้วยธรรมมีศีลเป็นต้นนั้น ผู้ไม่มีทุกข์ ตัดความสงสัยได้แล้ว ไม่อาศัยโลกทั้งปวง ละกิเลสทุกอย่างในโลกได้หมดสิ้น (ว่าเป็นผู้มีปัญญางาม)
หลายคนอาจสงสัยว่า แล้วโพธิปักขิยธรรม ๓๗ ที่ว่านี้ มีอะไรบ้าง
จากพจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรมพระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต)
พระธรรมปิฎก (ประยุทธ์ ปยุตฺโต)
ท่านได้อธิบายไว้ว่า
โพธิปักขิยธรรม 37 (ธรรมอันเป็นฝักฝ่ายแห่งความตรัสรู้ คือ เกื้อกูลแก่การตรัสรู้, ธรรมเกื้อหนุนแก่อริยมรรค — virtues partaking of enlightenment; qualities contributing to or constituting enlightenment; enlightenment states)
1. สติปัฏฐาน 4 https://84000.org/tipitaka/dic/d_item.php?i=182
2. สัมมัปปธาน 4 https://84000.org/tipitaka/dic/d_item.php?i=156
3. อิทธิบาท 4 https://84000.org/tipitaka/dic/d_item.php?i=213
4. อินทรีย์ 5
5. พละ 5
6. โพชฌงค์ 7
7. มรรคมีองค์ 8
Comments